وب نویسی بلوچ از آغاز تا "بهار وب نویسی بلوچ" – قسمت اول
وب نویسی بلوچ از آغاز تا "بهار وب نویسی بلوچ" – قسمت اول
سال 83 بود. نوستالژی و دلتنگی غربت از یک طرف و نت پر سرعت دانشگاه دریانوردی مالموی سوئد از طرف دیگر دست به دست هم دادند که از من یک رصد کننده 16 ساعته فضای مجازی بسازند؛ به این امید که بلکه از طریق چشم دوختن به پنجره نت نامی نشانی حرفی اسمی و یا تصویری از زادگاهم بلوچستان پیدا کنم. آن زمان به حقیقتی وحشتناک پی بردم که تا بخواهی از بقیه نقاط ایران و یا هرجای دیگر دنیا خبر و مطلب و تصویر هست، ولی دریغ از حرفی، نوشته‌ای کوتاه از این خطه مهجور. یادم می‌آید چقدر ذوق کردم وقتی برای اولین بار و بعد از کلی گشتن عکسی از منظره نخل و کوهستان‌های سرباز در نت یافتم و آن را فورا پرینت گرفتم و مثل یک اثر هنری گرانبهاء در اتاق خانه اجاره‌ای‌ام چسباندم. آن روزها هنوز خبری از شبکه‌های اجتماعی امروزی نبود، مگر پدیده‌ای نوپا و ناشناس به نام وب نویسی.حال طبق برداشت‌هایم از آن از سال‌ها تاکنون، تاریخچه وب نویسی بلوچ را تقدیم می‌کنم، با تاکید بر این واقعیت که مطلب حاضر صرفا محصول حافظه شخصی است و ممکن است از دقت و جامعیت کافی برخوردار نباشد.
1- وب نویسی فارسی: وب نویسی فارسی با دو نام گره خورده: سلمان جریری اولین وب نویس (شهریور سال 1380) ، و دوم "حسین درخشان" که پدر وبلاگ نویسی ایران نامیده شده و چرخش و جنجال‌های سیاسی جالب توجهی در کارنامه خود دارد. وبلاگ "صبحانه" ایشان اولین تصویری است که از آن دوران به ذهن دارم.
2- وب نویسی بلوچ‌ها طبعا به دلیل دسترسی تکنولوژیکی توسط بلوچ‌های خارج از کشور آغاز شد و بیشتر در سه محور قابل ارزیابی است:
الف) وب سایت‌های عمدتا سیاسی اپوزسیون خارج از کشور بلوچ که ادامه دهنده بحث و چالش‌های اوایل انقلاب هستند. به عبارتی آن‌ها به جای نشریات پلی کپی و استنسیل قدیم، بیانه و تحلیل‌های حزبی خاص دوران انقلاب را آوردند روی پدیده نوظهور وب. عده‌ای شاه‌پرست و در رویای برگشت به عقب کردن تاریخ، عده‌ای چریک سوسیالیست همزمان ضدشاه و ضد خان و در عین حال ضد انقلاب، و عده‌ای نیز انقلابیون و یا فعالان فرهنگی سابق و ضدانقلاب‌های بعدی به دلیل گرایشات (و یا اتهامات) قوم‌گرایانه. در کنار سایت‌های مذکور یک وبلاگ هم بود بنام "عبدالقادر بلوچ" که با ادبیات طنز اپوزسیونی می‌نوشت و البته مخاطبانش عمدتا حلقه‌های سیاسی غیر بلوچ خارج از کشور بودند.
ب) فعالان ادبی و قومی با محوریت بلوچ‌های ساکن پاکستان. وب سایت "سرباز.دات کام" شاخص ترین و جامع ترین شان بود که کلکسیونی از هنر، ادبیات، موسیقی و تصاویر بلوچی را گردهم آورده بود و طرفداران قابل توجهی هم پیدا کرده بود.
ج) اندک وبلاگ های پراکنده شخصی و طایفه‌ای که معمولا ایستا و کم تحرک بودند. منجمله وبلاگی بنام "بلوچ‌خان" از آن دوران به یادم مانده است.
3- اولین وبلاگی که جنجال‌های انتخاباتی را روی نت برد وبلاگی موقت و ظاهرا گمنام بود که انتخابات مجلس ایرانشهر و دسته بندی های سیاسی آن را تحلیل کرد و به دلیل القاء تقابل بلوچ‌های ایرانشهر و ناسیونالیست خواندن بعضی‌‌شان به شدت مورد واکنش منفی قرار گرفت و فورا بعد از چند روز آن را تعطیل کرد (سال 1383 - مجلس هفتم). طبق اطلاعات غیر مستدل بعدی گویا وبلاگ وزین و قابل اعتنای "پیام بلوج" فرزند همان وبلاگ معدوم است. از ارائه اطلاعات بیشتر و منجمله نام موسس به دلیل احتمال عدم رضایت‌شان معذوریم.
4-1- در مرحله چهارم وبلاگ نویسی این مذهبی‌های بلوچ بودند که این پتانسیل تبلیغی را کشف کرده و با شدت هرچه تمام‌تر سمت آن هجوم می‌آورند. البته محتوای این وبلاگ‌ها جز بازنشر افکار عامه مذهبی فراتر نمی رود. ولی تنها وب نویس شاخص و قابل اعتنای مذهبی که تولید محتوا هم داشت وبلاگ "ابوعمار" مولوی عبدالمجید شه بخش بود.
4-2- همزمان، وبلاگ‌های قومیتی با ترجیع‌بند تکراری توصیف قوم بلوچ توسط فردوسی و خواستگاه بلوچ‌ها سربرآوردند که جز این تکرار تولید محتوای خاصی نداشتند.
4-3- سری وبلاگ‌های پهره آقای خسرو ملازهی ساکن سوئد (بازنشر دهنده مطالب خبری سیاسی اجتماعی) در این مقطع به شدت فعال بودند.
5- وبلاگ رازگو بلوچ در سال 1385 نخست در بلاگسپات با هدف نقد و تلنگر فرهنگی و اجتماعی جامعه اعم از نقد قدرت حاکمه و نیز نقد سنت های بازدارنده محلی شروع بکار کرد.در آن مقطع نت به شکل گسترده و فراگیر در منطقه بلوچستان وجود نداشت و خوانندگان رازگو بلوچ بیشتر دو طیف معدود نخبگان داخلی و سیاسی-فرهنگی‌های خارج از کشور بودند.حساسیت‌های منفی بخش مقاوم جامعه نسبت به تغییر از یک طرف و استقبال قشری که علاقمند به مباحت نو بودند گرمای خاصی به فضای کار بخشید اما با فیلتر شدن وبلاگ وقفه‌ای در کار آن بوجود آمد تا اینکه بعدها در بلاگفا سر برآورد و شاهد مقطعی پر جنب و جوش شد که به قول محبت آمیز عزیزان "بهار وب نویسی بلوچ" نام گرفت. ( شرح آن در قسمت دوم خواهد آمد)
ادامه در قسمت دوم: بهار وب نویسی بلوچ